تاریخچه عسل

 تاریخچه عسل

 .

آنچه تاکنون مسجل شده این است که زنبور عسل خیلی پیش از انسان در روی زمین بوجود آمده و زندگی می‌کرده است. اولین اثر وجودی انسان در روی زمین که در کاوشهای  زمین شناسی تاکنون بدست آمده متعلق به 000/600 سال  پیش است و حال آنکه همین کاوشهای علمی در اعماق زمین‌ نشان می‌دهند که زنبور عسل حدود 150 میلیون سال پیش وجود داشته ومشغول فعالیت وزاد وولد بوده است منتها با این تفاوت که در  آن زمان  فاقد یک زندگی اجتماعی بوده ومثل خیلی از زنبورهای غیر عسلی امرزوی زندگی انفرادی  داشته و هر زنبور لانه مخصوص خود را ساخته و در آن زندگی می کرده است.

حدود 50 میلیون سال بعد از دوره رشد وتکثیر شدید گیاهان و گل دادن آنها شروع شد. زنبورها از حالت انفرادی خارج و زندگی اجتماعی را ترجیح دادند وجمعیتها را بوجود آوردند.

نزدیک به 25 میلیون سال پیش یعنی زمانی که کوههای پیرنه، آلپ،  کارپات، قفقاز، البرز وسرانجام هیمالیا تشکیل شدند ازدیاد شدید همه حشرات از جمله زنبور عسل فرا رسیده  بود. از این زمان وحتی از 40 میلیون سال پیش اثراتی از زنبور عسل به صورت سنگواره بدست آمده که اکنون در موزه‌های مختلف از جمله موزه زنبور عسل شهر وایمارWEIMAR  در آلمان نگهداری می‌شوند.

شکل زنبور عسل وکندوهای گلی روی سنگ نوشته زمان فراعنه مصر که 4000 سال پیش حکاکی شده نشان می‌دهد که مصریها در آن زمان از این موضوع اطلاع داشتند که برای برداشتن  عسل از کندو باید به زنبورها دود داد تا کندو از زنبور خالی گردد. در مقبره یکی  از فراعنه مصر مقداری عسل پیدا شد که بعد از 4000 سال هنوز قابل خوردن بود.

بابلیها وسومریها و ایلامیها که همه همسایگان ایران زمان مادیها وقبل از آن می‌باشند در نوشته هایشان بارها از زنبور عسل نام برده‌اند.

آثار بدست آمده در سوئد نشان می‌دهد که در کرانه‌های  جنوبی وغربی این کشور حدود2000 سال پیش زنبور عسل می‌زیسته ومردم نیز از عسل  آن استفاده می‌کردند.

در روی دسته یک کارد مفرغی که حدود1200 سال قبل از میلاد در لرستان ساخته شده بود شکل برجسته زنبور عسل دیده می‌شد. این کارد در موزة شهر بروکسل نگهداری  می‌شود. بنابراین باید معتقد شویم که ایرانیها در آن تاریخ زنبور عسل را می‌شناختند و از عسل آن استفاده می کردند.

حدود سال 350 قبل از میلاد مسیح ارسطو دانشمند معروف  یونانی ومعلم اسکندرکبیر کتابی در باره زنبور و زنبورداری وهمچنین از بیماریهای زنبور نوشت که اولین کتابی بود که در سالهای قبل از میلاد وحتی قرنها بعد از میلاد به رشته تحریر درآمده . وی می‌دانست  که عسل را زنبورها از شهد گلها تهیه وجمع آوری می کنند.به عقیده ارسطو بهترین عسل ، عسل آویشن THYMILAN  بود.

قسمتی از کتاب وارو VARRO دانشمند رومی که در سالهای 116 تا 27 قبل از میلاد می‌زیسته راجع به زنبور عسل بود. هموطن دیگر وی پلینیوس POLINIUS که از 23 تا 79 بعد از میلاد زندگی می‌کرده و از طبیعی‌دانهای معروف  روم است نیز کتابی دربارة زنبور عسل نوشته و درآن عده‌ای از گیاهان عسل خیز را نام برده است.

شارلمانی CHARLEMAGNE  امپراطور بزرگ اروپا در سال 800 میلادی اولین زنبورستان  باکندوهای سبدی را دریکی از مزارع خودش ایجاد کرد وبعلاوه دستور داد که در تمام مزارع ، زنبورداری معمولی شده و در هر مزرعه اجباراً  چند کندو برای تولید عسل نگهدارند.

 

قرون وسطی سالهای پررونق زنبورداری وتولید عسل در تمام اروپا بود وبیش از همه کشیشها به کارزنبورداری می‌پرداختند ولی در سالهای 1500تا1600 میلادی رونق خود را از دست داد. زیرا قیمت شکر بشدت پایین آمد و مردم برای تهیه شیرینی‌ها بیشتر روبه شکر آوردند.

اولاس ماگنوس OLAUS MAGNUS که در زمان گوستا وازا پادشاه قدرتمند وایجاد کننده کشور سوئد می‌زیسته در سال 1555 میلادی کتابی  در باره وضع زنبورداری در سوئد به رشته تحریر درآورد.

در 1568 نیکل یاکوب NIKEL JAKOB اولین کتاب خود آموز پرورش زنبور عسل به زبان آلمانی را نوشته ومنتشر کرد.

باتلر BUTLER محقق انگلیسی در سال 1609 نشان داد که در داخل کندو حکومت ماده‌ها (ملکه ) برقرار است. مالپیگی MALPIGHI ایتالیائی که در سالهای 1628 تا 1694 زندگی  می‌کرده ساختمان داخلی بدن زنبور عسل را برای اولین بار تشریح نموده وکتابی  هم در این باره از خود به یادگار گذاشت.

سوامردام (SWAMMERDAM ) ا 1637 - 1685   در هلند وضع تولید مثل زنبورها وملکه را کشف نمود.

رنه آنت ((RENE ANT ا1683 تا 1757 در فرانسه کندویی با جدار ، شیشه‌ای درست نموده وبه مطالعة زندگی زنبورها در داخل کندو پرداخت. وی کشف نمود که برخلاف عقیده باتلر انگلیسی ، ملکه حاکم بر زنبورها نیست بلکه فقط مادر تام زنبورهای داخل کندوی خودش است.

در سوئیس فرانس هوبر ((FRANZ HUBERا 1750-1821 که از دو چشم نابینا بوده به  کمک متسخدمش کندویی با قابهای متحرک ساخته بدین وسیله زندگی داخلی زنبورها را بهتر ودقیقتر تحت مطالعه قرارداد. این اولین کندو با قاب متحرک بود که در تاریخ ساخته شد ولی وی از آن فقط برای مطالعه استفاده کرد و حال آنکه فقط 30 سال پس از مرگش  بهره‌برداری از این کشف  به منظور تجارت آغاز و اساس زنبورداری مدرن برروی آن  پایه گذاری شد. هموطن دیگر ویKARL BONNET   (سوئیسی) در 1762 وضع باکره‌‌زایی ملکه را کشف نمود.

پروکوپوویچ (PROKOPOWITSCH)ا 1775-1850 اولین مدرسه زنبورداری در روسیه( اوکراین ) را تأسیس وبعلاوه قابهای کوچک نیم‌کیلوئی عسل را ساخته وبه بازار عرضه  نمود.

کشیش آلمانی دکتر یوهان چیرسن JOHAN DZIERZON))ا 1811-1906 که بزرگترین شخصیت درتاریخ زنبورداری آلمان است بعد از یک سلسله آزمایش کشف نمود که تمام نرها از تخمهای بارور نشده تولید می گردند.

در سال 1851 لانگستروت LANGSTROTH  در امریکا پس از تکمیل کردن اختراع وکشف دیگران در ساخت کندو با قابهای متحرک، اولین زنبورستان با کندوهایی که همگی دارای قابهای متحرک بودند را ایجاد نموده وپس از انجام آزمایشهای لازم ومطمئن شدن از  اقتصادی‌تر بودنش آنرا به بازار عرضه ودر سطح تجاری عمومیت داد.بازماندگان همین  خانواده پس از گذشت چند نسل هنوز هم در امریکا به کار زنبورداری وخصوصاً پرورش  زنبور عسل در سطح جهانی وبین ‌المللی ادامه می‌دهند. اختراع یا کشف قابهای متحرک بدون  شک مهمترین کشف در تاریخ زنبورداری است بطوری که با ورودش به میدان، تمام اصول زنبورداری قدیم زیرو رو شده وجایش را به زنبورداری مدرن امروزی داد.

در 1857 یوهان مهرینگ JOHAN MEHRING))ا 1816-1876 در آلمان دیواره مومی را اختراع کرده وبه کمک وسایل مصنوعی آنرا ساخت.

بارون فرانس فن هروشکا FRANZ VON HRUTSCHKA اهل مجارستان در سال 1865 اکسترکتور را برای جدا کردن عسل از موم با استفاده از قوه گریز از مرکز ساخت.

در 1882 یک ساعت ساز آلمانی به نام وانکلر WANKLER دستگاه تولید ملکه بطور مصنوعی را درست کرد که امروزه هم اساس تولید ملکه بطور مصنوعی برروی همان  اصول قرار داشته وبرای این کار از همان دستگاه ها با کمی تفاوت وتکمیل شدنش استفاده می‌کنند.

در 1923 پروفسور کارل فون فریش KARL VON FRISCH اهل اطریش موفق به کشف  طرز حرف زدن زنبور عسل گشته وبه همین  دلیل هم در سال 1973 برندة جایزه نوبل شد.

درسال 1956 دانشمند روسی تریاسکو TRJASKO ثابت کرد که ملکه در پرواز جفتگیری  همیشه با چندین نر جفتگیری می‌کند و بدین طریق بر عقاید قبلی مبنی براینکه ملکه در زندگی فقط با یک نر جفتگیری می‌کند خط بطلان کشید.

ودر کتابهای آسمانی نیز از عسل وزنبور عسل یاد شده است.